20. Yüzyıl Başlarında Osmanlı Devleti Siyasi ve Sosyal Durumu Test Çöz, 8. Sınıf İnkılap Tarihi Testleri

🏛️ 8. Sınıf 20. Yüzyıl Başlarında Osmanlı Devleti Siyasi ve Sosyal Durumu

20. yüzyılın başları, Osmanlı Devleti için bir çöküş ve dağılma dönemini ifade eder. Bu dönemde devlet, hem içerideki siyasi çalkantılarla hem de dışarıdaki güçlü devletlerin baskılarıyla mücadele etmek zorunda kalmıştır. "Hasta Adam" olarak nitelendirilen Osmanlı, varlığını sürdürebilmek için çeşitli fikir akımlarını denemiş, ancak I. Dünya Savaşı sonunda tarih sahnesinden çekilmiştir. Bu konu, modern Türkiye'nin kuruluş zeminini anlamak açısından büyük önem taşımaktadır.

📜 Siyasi Durum: Dağılma ve Çöküş Süreci

Osmanlı Devleti, 19. yüzyılın sonlarından itibaren hızla toprak kaybetmeye başlamıştı. 20. yüzyılın başları ise bu sürecin en yoğun yaşandığı dönemdir.

• 🚨 Trablusgarp Savaşı (1911-1912): İtalya'nın saldırısıyla başlayan savaş, Osmanlı'nın uzak bir cephede savaşacak gücünün olmadığını gösterdi. Uşi Antlaşması ile Trablusgarp ve Bingazi İtalya'ya bırakıldı.
• 💥 Balkan Savaşları (1912-1913): Osmanlı Devleti'ne karşı birleşen Balkan devletleri (Yunanistan, Sırbistan, Bulgaristan, Karadağ), kısa sürede Rumeli'deki son topraklarımızı ele geçirdi. Arnavutluk bağımsızlığını ilan etti. Osmanlı, sadece Bulgaristan'la savaştığı II. Balkan Savaşı'nda biraz toprak geri alabildi (Edirne).
• 🌍 I. Dünya Savaşı (1914-1918): İttihat ve Terakki yönetimindeki Osmanlı, Almanya'nın yanında savaşa girdi. Çanakkale'de büyük bir zafer kazanılsa da, diğer cephelerdeki kayıplar ve savaşın genel gidişatı devletin sonunu getirdi.
• 📄 Mondros Ateşkes Antlaşması (30 Ekim 1918): Osmanlı Devleti'nin fiilen sona erdiği belgedir. Ateşkesin 7. maddesi, İtilaf Devletleri'ne "güvenliklerini tehdit edecek bir durum" gerekçesiyle istedikleri yeri işgal etme hakkı veriyordu.

💡 Örnek: Mondros Ateşkesi'nin 7. maddesi, "İtilaf Devletleri, güvenliklerini tehdit edecek bir durumun ortaya çıkması halinde herhangi bir stratejik noktayı işgal edebilecektir." şeklindedir. Bu belirsiz madde, Anadolu'nun işgalinin önünü açmıştır.

👥 Sosyal Durum: Çok Uluslu Yapı ve Fikir Akımları

Osmanlı, çok uluslu ve çok dinli bir yapıya sahipti. Bu durum, 20. yüzyılda milliyetçilik akımının etkisiyle devleti zorlayan en büyük sorunlardan biri haline geldi.

• 🧩 Demografik Yapı: Anadolu ve Rumeli'de Türkler, Rumlar, Ermeniler, Araplar, Yahudiler ve diğer birçok millet bir arada yaşıyordu. Azınlıklar, bağımsızlık talepleriyle veya dış güçlerin kışkırtmalarıyla sık sık isyan ediyordu.
• 💭 Fikir Akımları: Devleti kurtarmak için çeşitli fikirler ortaya atıldı:
  • 🏛️ Osmanlıcılık: Tüm unsurları din ve ırk ayrımı yapmadan "Osmanlı" kimliği altında birleştirmeyi amaçlıyordu. Balkan Savaşları ile etkisini kaybetti.
  • 🕌 İslamcılık (Ümmetçilik): Tüm Müslümanları halife etrafında toplamayı hedefliyordu. Arapların I. Dünya Savaşı'nda Osmanlı'ya karşı isyan etmesiyle zayıfladı.
  • 🌅 Türkçülük (Milliyetçilik): Türk milletini esas alan bu fikir, özellikle II. Meşrutiyet'ten sonra güçlendi. Milli Mücadele'nin temel fikri haline geldi.
  • ➡️ Batıcılık: Çağdaşlaşmanın yolunun Batı'nın bilim, teknik ve yaşam tarzını benimsemekten geçtiğini savunuyordu.
• ⚔️ Tehcir (Göç) Kanunu: I. Dünya Savaşı sırasında, Doğu Anadolu'da Ruslarla işbirliği yapan bazı Ermeni çetelerine karşı alınan bir tedbirdir. Ermeni nüfusunun bir bölümü, savaş bölgesinden Suriye'ye göç ettirilmiştir.

💡 Örnek: Osmanlıcılık fikri, 1876'da ilan edilen I. Meşrutiyet ile hayata geçirilmeye çalışıldı. Meclis-i Mebusan'da farklı milletlerden temsilciler yer aldı. Ancak 93 Harbi (1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı) ve sonrasında Balkan uluslarının ayrılması, bu fikrin başarısız olduğunu gösterdi.

⚖️ Yönetim ve Ordu

Merkezi otoritenin zayıfladığı bu dönemde, yönetimde ve orduda ciddi sorunlar yaşanıyordu.

• 👑 Padişah V. Mehmet Reşat: Dönemin padişahıdır. Yönetimde etkin bir gücü yoktu, devlet işleri İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin (özellikle Enver, Talat ve Cemal Paşalar) kontrolündeydi.
• 🎭 İttihat ve Terakki Cemiyeti: 1908'de II. Meşrutiyet'in ilan edilmesini sağlayan ve 1913'ten 1918'e kadar ülkeyi fiilen yöneten cemiyettir. "Hürriyet, Müsavat, Uhuvvet, Adalet" (Özgürlük, Eşitlik, Kardeşlik, Adalet) ilkelerini benimsemişlerdi.
• 🪖 Ordunun Durumu: Ordu, hem teknik hem de lojistik açıdan güçlü Avrupa devletlerinin gerisindeydi. Sürekli savaşlar nedeniyle yıpranmış ve yorgundu. Subaylar arasında siyasi görüş ayrılıkları vardı.

• ✅ 20. yüzyıl başları Osmanlı Devleti için dağılma ve çöküş dönemidir.
• ✅ Trablusgarp ve Balkan Savaşları ile önemli toprak kayıpları yaşanmıştır.
• ✅ Osmanlı, I. Dünya Savaşı'na Almanya'nın yanında girerek savaştan yenik ayrılmıştır.
• ✅ Mondros Ateşkes Antlaşması, işgallerin ve fiili sonun başlangıcıdır.
• ✅ Devleti kurtarmak için Osmanlıcılık, İslamcılık, Türkçülük, Batıcılık gibi fikir akımları ortaya atılmış, en başarılı olan Türkçülük (Milliyetçilik) olmuştur.
• ✅ Ülke, I. Dünya Savaşı yıllarında fiilen İttihat ve Terakki Cemiyeti tarafından yönetilmiştir.

Anahtar Kelimeler: 8. sınıf 20. yüzyıl Osmanlı test çöz, 20. yüzyıl başları Osmanlı test soruları, 8. sınıf inkılap tarihi testi, LGS inkılap tarihi kazanım testleri, Osmanlı Devleti siasi durumu test, yeni müfredat sosyal bilgiler test