Molekül Polarlığı ve Apolarlığı Test Çöz 9. Sınıf Soruları ve Cevapları

9. sınıf Kimya dersinde molekül polarlığı ve apolarlığı, kimyasal bağların ve moleküllerin yapısını anlamada önemli bir konudur. Moleküllerin polar veya apolar olması, elektron dağılımına ve molekül geometrisine bağlıdır. Polar moleküllerde yük dağılımı asimetrikken, apolar moleküllerde simetriktir. Bu kavramlar, moleküller arası etkileşimleri ve çözünürlük gibi özellikleri belirler. Konunun temelini kavramak, ileri kimya konularını anlamak için kritik bir adımdır.

• Polar moleküller, yük dağılımı asimetrik olan ve net dipol momente sahip moleküllerdir.
• Apolar moleküller, yük dağılımı simetrik olan ve net dipol momenti olmayan moleküllerdir.
• Molekül polarlığı, elektronegatiflik farkı ve molekül geometrisi ile belirlenir.
• H2O (su) polar, CH4 (metan) apolar bir moleküldür.
• Polar moleküller genellikle polar çözücülerde, apolar moleküller apolar çözücülerde çözünür.
• Molekül polarlığı, kaynama erime noktası gibi fiziksel özellikleri etkiler.

Çözümlü Örnek Test Soruları

1. soru: Ayşe, laboratuvarda farklı moleküllerin polar ve apolar özelliklerini inceliyor. Deney sırasında su (H₂O) ve karbon tetraklorür (CCl₄) moleküllerini karşılaştırıyor. Ayşe'nin gözlemlediği gibi suyun polar, CCl₄'ün ise apolar olmasının temel sebebi nedir?
A) Suyun hidrojen bağları oluşturması, CCl₄'ün ise oluşturmaması
B) Suyun molekül geometrisinin düzlemsel, CCl₄'ün ise tetrahedral olması
C) Suyun elektron dağılımının simetrik olmaması, CCl₄'ün ise simetrik olması
D) Suyun oksijen atomunun elektronegatifliğinin yüksek olması, CCl₄'ün ise klor atomlarının elektronegatifliklerinin eşit olması
E) Suyun iyonik, CCl₄'ün ise kovalent bağlı olması
Çözüm: Suyun polar olmasının nedeni, oksijen atomunun hidrojenlere göre daha elektronegatiftir ve molekülün geometrisi (açısal) simetrik değildir. CCl₄ ise tetrahedral geometriye sahiptir ve tüm bağ dipolleri birbirini sıfırlar (apolar). Doğru cevap C'dir.

2. soru: Kimya öğretmeni, sınıfa getirdiği farklı sıvıların çözünürlüklerini tartışıyor. Öğrencilerden biri, "Neden yağ suda çözünmez?" diye soruyor. Bu durumun temel sebebi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Yağ moleküllerinin iyonik olması
B) Suyun polar, yağın apolar olması
C) Yağın yoğunluğunun sudan fazla olması
D) Su moleküllerinin yağ moleküllerinden daha küçük olması
E) Yağın hidrojen bağları oluşturması
Çözüm: Polar moleküller (su) genellikle polar çözücülerde, apolar moleküller (yağ) ise apolar çözücülerde çözünür. "Benzer benzeri çözer" kuralına göre yağın suda çözünmemesinin nedeni polar-apolar uyumsuzluğudur. Doğru cevap B'dir.

3. soru: Mehmet, elindeki iki farklı bileşiği (NH₃ ve CH₄) karşılaştırıyor. NH₃'ün polar, CH₄'ün ise apolar olduğunu biliyor. Bu farklılığın nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A) NH₃'ün trigonal piramidal geometriye sahip olması ve elektron dağılımının asimetrik olması
B) CH₄'ün daha fazla atom içermesi
C) NH₃'ün metal-ametal bileşiği olması
D) CH₄'ün oda sıcaklığında gaz halinde bulunması
E) NH₃'ün iyonik bağlı olması
Çözüm: NH₃'ün polar olması, azotun ortaklanmamış elektron çifti nedeniyle asimetrik elektron dağılımına sahip olmasıdır. CH₄ ise simetrik tetrahedral geometriye sahiptir ve apolardır. Doğru cevap A'dır.

4. soru: Bir kimyager, CO₂ ve H₂O moleküllerinin polarite özelliklerini inceliyor. CO₂'nin apolar, H₂O'nun ise polar olduğunu gözlemliyor. Bu durumun temel sebebi aşağıdakilerden hangisidir?
A) CO₂'nin lineer geometriye sahip olması ve dipollerin birbirini sıfırlaması
B) H₂O'nun molekül kütlesinin daha küçük olması
C) CO₂'nin iyonik bileşik olması
D) H₂O'nun oksijen atomunun elektronegatifliğinin düşük olması
E) CO₂'nin suda çözünmesi
Çözüm: CO₂ lineer geometriye sahiptir ve bağ dipolleri birbirini sıfırlar (apolar). H₂O ise açısal geometriye sahiptir ve dipoller birbirini sıfırlamaz (polar). Doğru cevap A'dır.

5. soru: Zeynep, temizlik malzemesi alırken "polar ve apolar bileşenler içerir" ifadesini görüyor. Satıcı, bu karışımın hem yağlı hem de su bazlı kirleri temizlediğini söylüyor. Bu temizlik malzemesinin etkili olmasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A) Polar bileşenlerin yağı çözmesi
B) Apolar bileşenlerin suyu çözmesi
C) Hem polar hem apolar bileşenlerin farklı kir türlerini çözebilmesi
D) İyonik bileşiklerin yağ ve suyu ayrıştırması
E) Sadece suyun polar özellik göstermesi
Çözüm: Polar bileşenler polar kirleri (su bazlı), apolar bileşenler ise apolar kirleri (yağlı) çözer. Bu nedenle karışım her iki kir türüne de etkilidir. Doğru cevap C'dir.

Anahtar Kelimeler: 9. sınıf molekül polarlığı test çöz, apolarlık test soruları, yeni nesil kimya testleri, kazanım değerlendirme testi, molekül polarlığı sınav hazırlık