Bölge ve Bölge Sınırı Test Çöz 9. Sınıf Coğrafya Soruları ve Cevapları

9. sınıf Coğrafya dersinin temel konularından biri olan Bölge ve Bölge Sınırları, yeryüzündeki çeşitliliği anlamlandırmamızı sağlayan önemli bir kavramsal çerçeve sunar. Bu ünite, doğal ve beşeri özelliklerin benzerlik ve farklılıklarına göre alanların nasıl tanımlandığını, sınıflandırıldığını ve haritalandırıldığını inceler. Bölge kavramının coğrafi analizlerdeki merkezi rolünü vurgulayarak, dünyayı parçalar halinde daha sistematik bir şekilde öğrenmemize olanak tanır.

• Bölge kavramının tanımı ve coğrafyadaki önemi
• Bölge sınırlarının nasıl belirlendiği (doğal ve beşeri faktörler)
• Doğal (Fiziki) Bölgeler (iklim, yeryüzü şekilleri, bitki örtüsüne göre)
• Beşeri (Kültürel) Bölgeler (dil, din, ekonomi, nüfus özelliklerine göre)
• Bölge sınırlarının mutlak (kesin) ve göreceli (bulanık) olma durumları
• Bölge türleri (Formal Bölge ve Fonksiyonel Bölge)
• Bölge sınırlarının zaman içinde değişebilir olması

Çözümlü Örnek Test Soruları

1. soru: Bir araştırma ekibi, farklı bölgelerin iklim özelliklerini incelemek için dört farklı şehre seyahat ediyor. Ekip, her şehirde sıcaklık ve yağış değerlerini ölçerek bu şehirleri sınıflandırmak istiyor. Ölçülen değerler şöyledir: Şehir A: Yıllık ortalama sıcaklık $18^\circ C$, yıllık yağış miktarı $1200$ mm; Şehir B: Yıllık ortalama sıcaklık $6^\circ C$, yıllık yağış miktarı $400$ mm; Şehir C: Yıllık ortalama sıcaklık $25^\circ C$, yıllık yağış miktarı $200$ mm; Şehir D: Yıllık ortalama sıcaklık $14^\circ C$, yıllık yağış miktarı $800$ mm. Buna göre, hangi iki şehir aynı iklim bölgesi sınırları içerisinde değerlendirilebilir?
A) A ve B
B) A ve D
C) B ve C
D) C ve D
Çözüm: İklim bölgeleri, benzer sıcaklık ve yağış özelliklerine sahip alanlardır. Şehir A ve Şehir D'nin hem sıcaklık hem de yağış değerleri birbirine diğer şehir çiftlerine göre daha yakındır. Bu nedenle aynı bölge içinde düşünülebilirler. Doğru cevap: B

2. soru: Türkiye'deki fındık üretiminin büyük çoğunluğu Karadeniz Bölgesi'nde yapılmaktadır. Bu durumun temel nedeni, fındık bitkisinin belirli iklim ve toprak koşullarına ihtiyaç duymasıdır. Fındık, yıllık ortalama $13$-$16^\circ C$ sıcaklık, en az $1000$ mm yağış ve yaz aylarında da yağış ister. Ayrıca, kışın don olaylarının görülmemesi ve özel toprak yapısı gerektirir. Buna göre, aşağıdaki illerden hangisinin, fındık tarım bölgesinin sınırları dışında kalma ihtimali daha yüksektir?
A) Ordu (Yıllık yağış: $1200$ mm, Ocak ort. sıcaklık: $7^\circ C$)
B) Giresun (Yıllık yağış: $1300$ mm, Ocak ort. sıcaklık: $8^\circ C$)
C) Samsun (Yıllık yağış: $700$ mm, Ocak ort. sıcaklık: $7^\circ C$)
D) Trabzon (Yıllık yağış: $1250$ mm, Ocak ort. sıcaklık: $8^\circ C$)
Çözüm: Fındığın yetişmesi için yıllık yağışın en az $1000$ mm olması gerekmektedir. Samsun ilinin yıllık yağış miktarı ($700$ mm) bu değerin oldukça altında kalmaktadır. Bu nedenle Samsun, fındık tarım bölgesinin sınırları dışında kalabilir. Doğru cevap: C

3. soru: Beş arkadaş, ülkemizdeki kültürel bölgeleri tanımak için bir proje hazırlıyor. Her biri bir bölgeyi araştırıp, o bölgenin sınırlarını belirleyen unsurları listeleyecek. Ayşe: "Yemek kültürü ve halk oyunları bölge sınırlarını belirler." Mehmet: "İklim koşulları ve bitki örtüsü kültürel bölgeleri şekillendirir." Zeynep: "Ekonomik faaliyetler ve geçim kaynakları en önemli unsurdur." Ali: "Konuşulan dil ve şive farklılıkları bölge sınırlarını çizer." Can: "Tarihi eserler ve mimari yapılar kültürel bölgeleri birbirinden ayırır." Buna göre, hangi öğrencinin ifadesi kültürel bölge sınırlarının belirlenmesinde diğerlerine göre daha az etkilidir?
A) Ayşe
B) Mehmet
C) Zeynep
D) Ali
Çözüm: Kültürel bölgeler, insanların kültürlerine göre (dil, din, gelenek, yemek, halk oyunları, mimari vb.) oluşturulur. İklim koşulları ve bitki örtüsü ise beşeri (kültürel) değil, doğal bölgeleri belirleyen fiziki unsurlardır. Bu nedenle Mehmet'in ifadesi kültürel bölge sınırları için diğerlerine göre daha az etkilidir. Doğru cevap: B

4. soru: Bir harita şirketi, yeni bir fiziki bölge haritası hazırlamaktadır. Haritada, yükselti ve eğim değerlerini kullanarak farklı bölgeleri renklerle göstermeyi planlamaktadır. Buna göre, aşağıdaki ölçümleri yapılan dört araziden hangisi, farklı bir fiziki bölge sınırı içinde yer alır?
A) Arazi A: Ortalama yükselti $250$ m, ortalama eğim $5\%$
B) Arazi B: Ortalama yükselti $240$ m, ortalama eğim $12\%$
C) Arazi C: Ortalama yükselti $1200$ m, ortalama eğim $4\%$
D) Arazi D: Ortalama yükselti $1250$ m, ortalama eğim $3\%$
Çözüm: Fiziki bölgeler, yeryüzü şekillerine göre (yükselti, eğim, dağ, ova, plato vb.) oluşturulur. A, C ve D seçeneklerindeki arazilerin eğimleri birbirine yakın ve düşük ($\%5$, $\%4$, $\%3$) iken, B seçeneğindeki arazinin eğimi ($\%12$) belirgin şekilde farklıdır. Bu da onu daha engebeli bir bölge yapar. Yükselti benzerliklerine rağmen eğimdeki bu fark, Arazi B'yi farklı bir fiziki bölge sınırı içine alır. Doğru cevap: B

5. soru: Dört farklı ülkenin nüfus yoğunlukları ve ekonomik verileri inceleniyor. Ülke 1: Nüfus yoğunluğu $25$ kişi/km$^2$, tarım alanı oranı $\frac{3}{4}$; Ülke 2: Nüfus yoğunluğu $350$ kişi/km$^2$, tarım alanı oranı $\frac{1}{5}$; Ülke 3: Nüfus yoğunluğu $40$ kişi/km$^2$, tarım alanı oranı $\frac{2}{3}$; Ülke 4: Nüfus yoğunluğu $400$ kişi/km$^2$, tarım alanı oranı $\frac{1}{10}$. Buna göre, hangi iki ülke aynı ekonomik gelişmişlik bölgesi sınırları içinde gruplandırılabilir?
A) Ülke 1 ve Ülke 3
B) Ülke 1 ve Ülke 4
C) Ülke 2 ve Ülke 3
D) Ülke 2 ve Ülke 4
Çözüm: Ekonomik bölgeler, benzer ekonomik yapıya sahip alanlardır. Ülke 2 ve Ülke 4'ün nüfus yoğunlukları çok yüksek ($350$ ve $400$ kişi/km$^2$), tarım alanı oranları ise çok düşüktür ($\frac{1}{5}$ ve $\frac{1}{10}$). Bu durum, bu ülkelerin sanayi ve hizmet sektörlerinin çok geliştiği, tarımın ekonomideki payının az olduğu gelişmiş ülkeler olarak aynı bölgede sınıflandırılabileceğini gösterir. Doğru cevap: D

6. soru: Bir belediye, kent içinde ulaşımı kolaylaştırmak için şehri fonksiyonel bölgelere (ticaret, konut, sanayi, yeşil alan) ayırmak istiyor. Kentin farklı noktalarında günün 24 saati boyunca yapılan insan sayımı ve araç trafiği ölçümlerinden elde edilen veriler grafiklere dökülüyor. Bölge X: Gündüz nüfusu gece nüfusunun $5$ katı, trafik yoğunluğu çok yüksek. Bölge Y: Gece ve gündüz nüfusu birbirine yakın, trafik yoğunluğu orta seviyede. Bölge Z: Gece nüfusu gündüz nüfusunun $2$ katı, trafik yoğunluğu düşük. Buna göre, bu bölgelerin fonksiyonel sınıflandırması aşağıdakilerden hangisi olabilir?
A) X: Sanayi, Y: Konut, Z: Ticaret
B) X: Ticaret, Y: Konut, Z: Sanayi
C) X: Ticaret, Y: Sanayi, Z: Konut
D) X: Konut, Y: Ticaret, Z: Sanayi
Çözüm: Ticaret bölgelerinde (iş merkezleri) gündüz nüfusu gece nüfusundan çok fazladır ve trafik yoğunluğu yüksektir (Bölge X). Konut bölgelerinde gece nüfusu gündüz nüfusundan fazladır ve trafik nispeten sakindir (Bölge Z). Sanayi bölgeleri ise 7/24 faaliyet gösterebilir, bu nedenle nüfus ve trafik dengesi konut ile ticaret bölgeleri arasında bir durumdadır (Bölge Y). Doğru cevap: C

7. soru: Coğrafi bir araştırma için dört farklı bölgeden toprak örnekleri alınıyor. Örneklerdeki kil, kum ve humus oranları ölçülüyor. Bölge A: Kil $\frac{2}{5}$, Kum $\frac{1}{2}$, Humus $\frac{1}{10}$; Bölge B: Kil $\frac{1}{4}$, Kum $\frac{3}{5}$, Humus $\frac{3}{20}$; Bölge C: Kil $\frac{3}{5}$, Kum $\frac{1}{4}$, Humus $\frac{3}{20}$; Bölge D: Kil $\frac{1}{2}$, Kum $\frac{2}{5}$, Humus $\frac{1}{10}$. Toprak türleri, içerdikleri kil, kum ve humus oranlarına göre sınıflandırılır. Buna göre, hangi iki bölgenin toprağı aynı tarım bölgesi sınırları içinde değerlendirilemez?
A) A ve B
B) A ve D
C) B ve C
D) C ve D
Çözüm: Toprak türünü belirlemede kil oranı kritik öneme sahiptir. Bölge A ve Bölge D'nin toprak bileşenleri birbirine çok yakındır (Kil ~$\frac{1}{2}$, Kum ~$\frac{2}{5}$, Humus ~$\frac{1}{10}$). Bölge B ve Bölge C'nin kil oranları ise birbirinden oldukça farklıdır (B: $\frac{1}{4}=0.25$, C: $\frac{3}{5}=0.60$). Bu büyük fark, bu iki bölgenin topraklarının farklı türde (örneğin kumlu-tınlı ve killi-tınlı) olmasına ve dolayısıyla aynı tarım bölgesi sınırları içinde değerlendirilememesine neden olur. Doğru cevap: C

Anahtar Kelimeler: 9. sınıf bölge ve bölge sınırı test çöz, 9. sınıf coğrafya kazanım testleri, bölge sınırı test soruları, yazılı hazırlık testleri, yeni müfredat coğrafya testleri