Temel Ve Türetilmiş Nicelikler Test Çöz 9. Sınıf Fizik Kuvvetler Soruları

Fizik biliminde nicelikler, temel ve türetilmiş olarak ikiye ayrılır. Temel nicelikler, diğer büyüklüklerin tanımlanmasında kullanılan ve bağımsız olan ölçülebilir değerlerdir. Türetilmiş nicelikler ise temel niceliklerden matematiksel işlemlerle elde edilen büyüklüklerdir. 9. sınıf fizik dersinde bu kavramlar, özellikle kuvvetler bağlamında ele alınarak öğrencilerin temel fiziksel büyüklükleri anlaması hedeflenir. Konu, fiziksel olayların analizinde ölçüm ve birim sistemlerinin önemini vurgular.

• Temel nicelikler: Uzunluk, kütle, zaman, sıcaklık, akım şiddeti, ışık şiddeti ve madde miktarı.
• Türetilmiş nicelikler: Hız, ivme, kuvvet, enerji, güç gibi temel niceliklerden türetilen büyüklükler.
• Kuvvet, temel niceliklerden (kütle, uzunluk, zaman) türetilen bir vektörel büyüklüktür.
• Uluslararası Birim Sistemi (SI) temel ve türetilmiş niceliklerin birimlerini standartlaştırır.
• Boyut analizi, niceliklerin temel birimler cinsinden ifade edilmesini sağlar.
• Skaler nicelikler (sadece sayısal değer) ve vektörel nicelikler (sayısal değer + yön) ayrımı yapılır.

Çözümlü Örnek Test Soruları

1. soru: Bir inşaat işçisi, 50 kg'lık bir beton bloku 2 m yüksekliğe sabit hızla çıkarmak için bir makara sistemi kullanıyor. Yer çekimi ivmesi $10 \ m/s^2$ olduğuna göre, işçinin yaptığı iş kaç joule'dür? (Sürtünmeler önemsizdir.)
A) 100 J
B) 500 J
C) 1000 J
D) 2000 J
Çözüm: İş formülü $W = F \cdot d$ ile hesaplanır. Kuvvet ($F = m \cdot g = 50 \cdot 10 = 500 \ N$) ve yer değiştirme (2 m) çarpılır. $W = 500 \cdot 2 = 1000 \ J$. Doğru cevap: C)

2. soru: Bir öğrenci, 20 N'luk bir kuvvetle sürtünmesiz yatay zeminde duran 5 kg'lık bir cismi 4 saniye boyunca itiyor. Cismin son hızı kaç m/s olur?
A) 4
B) 8
C) 12
D) 16
Çözüm: İvme $a = \frac{F}{m} = \frac{20}{5} = 4 \ m/s^2$. Hız $v = a \cdot t = 4 \cdot 4 = 16 \ m/s$. Doğru cevap: D)

3. soru: Bir vinç, 800 kg'lık bir yükü 10 saniyede 5 m yüksekliğe sabit hızla kaldırıyor. Vincin gücü kaç watt'tır? ($g = 10 \ m/s^2$)
A) 2000
B) 4000
C) 6000
D) 8000
Çözüm: Güç $P = \frac{W}{t}$. İş $W = m \cdot g \cdot h = 800 \cdot 10 \cdot 5 = 40000 \ J$. $P = \frac{40000}{10} = 4000 \ W$. Doğru cevap: B)

4. soru: 2 kg kütleli bir cisim, 10 m/s hızla hareket ederken sürtünmeli bir zeminde 5 m sonra duruyor. Sürtünme kuvveti kaç N'dur?
A) 10
B) 20
C) 30
D) 40
Çözüm: İş-enerji teoremine göre $W = \Delta K$. $\frac{1}{2}mv^2 = F \cdot d$. $\frac{1}{2} \cdot 2 \cdot 10^2 = F \cdot 5 \Rightarrow 100 = 5F \Rightarrow F = 20 \ N$. Doğru cevap: B)

5. soru: Bir araba, 2000 N'luk sabit bir kuvvetle 10 saniye boyunca çekiliyor ve 50 m yol alıyor. Arabanın kütlesi kaç kg'dır? (Sürtünme yok)
A) 200
B) 400
C) 600
D) 800
Çözüm: $d = \frac{1}{2}a t^2$'den $50 = \frac{1}{2} \cdot a \cdot 100 \Rightarrow a = 1 \ m/s^2$. $F = m \cdot a \Rightarrow 2000 = m \cdot 1 \Rightarrow m = 2000 \ kg$. Doğru cevap: A)

Anahtar Kelimeler: 9. sınıf kuvvetler test çöz, temel ve türetilmiş nicelikler test soruları, yeni müfredat fizik testleri, kazanım değerlendirme testleri, yazılı hazırlık testleri