Coğrafya Biliminin Gelişimi Test Çöz 9. Sınıf Soruları Cevapları
Coğrafya bilimi, insanın doğal çevreyi anlama ve yorumlama çabasının bir ürünüdür. 9. sınıf coğrafya dersinde, bu bilimin tarihsel gelişim süreci ele alınarak temel kavramlar ve keşifler incelenir. Antik çağlardan günümüze kadar coğrafyanın evrimi, önemli bilim insanlarının katkıları ve disiplinler arası etkileşimler üzerinde durulur. Bu konu, öğrencilere coğrafyanın bir bilim dalı olarak nasıl şekillendiğini ve günlük yaşamdaki yerini kavrama fırsatı sunar.
- Coğrafya biliminin tanımı ve temel amaçları
- Antik dönemde coğrafya (Mısır, Mezopotamya, Yunan ve Roma katkıları)
- Orta Çağ'da İslam coğrafyacılarının keşifleri ve haritacılık çalışmaları
- Coğrafi Keşifler dönemi ve yeni dünyanın keşfi
- Modern coğrafyanın ortaya çıkışı ve disiplinler arası yaklaşımlar
- Önemli coğrafyacılar (Ptolemy, İbn Battuta, Mercator gibi) ve katkıları
- Coğrafya biliminde teknolojik gelişmelerin etkisi (GPS, uzaktan algılama vb.)
Çözümlü Örnek Test Soruları
1. soru: Coğrafya biliminin gelişiminde Antik Yunan döneminde öne çıkan isimlerden biri olan Eratosthenes, Dünya'nın çevresini hesaplamak için iki şehir arasındaki mesafeyi ve güneş ışınlarının düşme açısını kullanmıştır. Bu yöntemde Syene ve İskenderiye şehirleri arasındaki uzaklık yaklaşık 800 km olarak ölçülmüş ve güneş ışınlarının Syene'de dik düştüğü, İskenderiye'de ise $7,2^\circ$ açıyla düştüğü gözlemlenmiştir. Buna göre Eratosthenes'in hesapladığı Dünya çevresi yaklaşık kaç km'dir?
A) 20.000 km
B) 30.000 km
C) 40.000 km
D) 50.000 km
Çözüm: Eratosthenes, $7,2^\circ$'lik açı farkının 800 km'ye karşılık geldiğini ve Dünya'nın tam çevresinin $360^\circ$ olduğunu düşünerek orantı kurmuştur: $\frac{7,2}{360} = \frac{800}{x}$. Buradan $x \approx 40.000$ km bulunur. Doğru cevap: C
2. soru: Coğrafi keşifler döneminde haritaların doğruluğu artmış ve yeni ticaret yolları keşfedilmiştir. Kristof Kolomb'un 1492'de Hindistan'a ulaşmak için yola çıkarken kullandığı haritada Dünya'nın çevresi yaklaşık 30.000 km olarak gösterilmiştir. Ancak gerçek çevre 40.000 km'dir. Kolomb, seyahati sırasında Karayipler'e ulaşmış ve buranın Hindistan olduğunu sanmıştır. Bu durumun temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A) Pusulanın yanlış çalışması
B) Haritadaki ölçek hataları
C) Okyanus akıntılarının rotayı değiştirmesi
D) Dünya'nın şekli hakkındaki yanlış bilgi
Çözüm: Kolomb, Dünya'nın çevresini olduğundan küçük hesaplayarak Hindistan'a daha kısa sürede ulaşacağını düşünmüştür. Bu da haritadaki ölçek ve hesaplama hatalarından kaynaklanmıştır. Doğru cevap: B
3. soru: Modern coğrafyada uydu teknolojisi sayesinde Dünya'nın yüzeyi milimetrik doğrulukla ölçülebilmektedir. Bir uydu, yeryüzündeki iki nokta arasındaki mesafeyi lazerle ölçerken $\sqrt{45}$ km uzaklık tespit etmiştir. Bu mesafe aşağıdakilerden hangisine eşittir?
A) $3\sqrt{5}$ km
B) $5\sqrt{3}$ km
C) $6\sqrt{2}$ km
D) $7\sqrt{1}$ km
Çözüm: $\sqrt{45} = \sqrt{9 \times 5} = 3\sqrt{5}$ km şeklinde sadeleştirilebilir. Doğru cevap: A
4. soru: İklim değişikliği araştırmalarında kullanılan bir veri setine göre, bir bölgedeki yıllık ortalama sıcaklık artışı $2^{3}$ °C olarak hesaplanmıştır. Bu artışın derece cinsinden değeri nedir?
A) 4 °C
B) 6 °C
C) 8 °C
D) 10 °C
Çözüm: $2^{3} = 8$ °C'dir. Doğru cevap: C
5. soru: Bir coğrafya öğrencisi, şehirler arası mesafeyi hesaplamak için haritada 1 cm'nin 50 km'ye karşılık geldiği bir ölçek kullanmıştır. Haritada iki şehir arası 4,5 cm olarak ölçülmüştür. Buna göre gerçek mesafe kaç km'dir?
A) 180 km
B) 200 km
C) 225 km
D) 250 km
Çözüm: Ölçek formülüne göre: $4,5 \times 50 = 225$ km. Doğru cevap: C
6. soru: Bir dağcılık ekibi, zirveye tırmanırken her 1000 metrede sıcaklığın $6^\circ$C düştüğünü gözlemlemiştir. Zirve noktası deniz seviyesinden 4000 metre yüksekte olduğuna göre ve deniz seviyesindeki sıcaklık $20^\circ$C ise zirvedeki sıcaklık kaç derecedir?
A) $-2^\circ$C
B) $-4^\circ$C
C) $-6^\circ$C
D) $-8^\circ$C
Çözüm: 4000 metrede sıcaklık düşüşü: $4 \times 6 = 24^\circ$C. Zirve sıcaklığı: $20 - 24 = -4^\circ$C. Doğru cevap: B
Anahtar Kelimeler: 9. sınıf coğrafya test çöz, coğrafya biliminin gelişimi testleri, yeni nesil coğrafya soruları, kazanım testleri çöz, yazılı hazırlık testleri