Vektörlerin Toplanması Test Çöz 9. Sınıf Fizik Soruları ve Cevapları
9. sınıf Fizik dersinde vektörlerin toplanması, temel fizik kavramlarından biridir ve birçok fiziksel olayın anlaşılmasında kritik rol oynar. Vektörler, büyüklük ve yön özelliklerine sahip fiziksel niceliklerdir. Bu konu, öğrencilere kuvvet, hız ve ivme gibi vektörel büyüklüklerin nasıl toplandığını öğretir. Vektörlerin bileşenleri, paralelkenar ve üçgen yöntemleri gibi farklı toplama teknikleriyle analiz edilir. Bu temel bilgiler, ileri fizik konularına hazırlık sağlar.
- Vektörler, büyüklük ve yönü olan fiziksel niceliklerdir.
- Vektörlerin toplanması için paralelkenar yöntemi kullanılır.
- Üçgen yöntemiyle de vektörler bileşenlerine ayrılarak toplanabilir.
- Vektörlerin bileşenleri (x ve y eksenlerindeki izdüşümleri) hesaplanarak toplama yapılabilir.
- Aynı yönlü vektörler doğrudan toplanır, zıt yönlüler çıkarılır.
- Vektör toplamında sonucun yönü ve büyüklüğü hesaplanmalıdır.
Çözümlü Örnek Test Soruları
1. soru: Ahmet, evinin bahçesinde iki farklı yönde çektiği iple bir kutuyu hareket ettirmeye çalışıyor. Birinci ip kutuya 30 N'luk kuvvetle doğu yönünde, ikinci ip ise 40 N'luk kuvvetle kuzey yönünde etki ediyor. Buna göre kutunun hareket edeceği bileşke kuvvetin büyüklüğü kaç N'dur?
A) 10
B) 35
C) 50
D) 70
E) 90
Çözüm: Bileşke kuvvet, iki kuvvetin vektörel toplamıdır. Pisagor teoremine göre: \( \sqrt{30^2 + 40^2} = \sqrt{900 + 1600} = \sqrt{2500} = 50 \) N. Doğru cevap C'dir.
2. soru: Bir yüzücü, nehirde akıntıya dik olacak şekilde karşı kıyıya geçmeye çalışıyor. Yüzücünün suya göre hızı 5 m/s, nehrin akıntı hızı ise 12 m/s'dir. Yüzücünün karşı kıyıya ulaşma süresince bileşke hızının büyüklüğü kaç m/s olur?
A) 7
B) 10
C) 13
D) 17
E) 25
Çözüm: Bileşke hız, yüzücünün hızı ve akıntı hızının vektörel toplamıdır. Pisagor teoremine göre: \( \sqrt{5^2 + 12^2} = \sqrt{25 + 144} = \sqrt{169} = 13 \) m/s. Doğru cevap C'dir.
3. soru: Bir uçak, kuzeydoğu yönünde 500 km/saat hızla uçarken, rüzgar doğu yönünde 100 km/saat hızla esiyor. Uçağın yere göre hızının büyüklüğü kaç km/saat olur? (Kuzeydoğu yönü 45° kuzey ve doğu arasındadır.)
A) 400
B) 500
C) 550
D) 600
E) 650
Çözüm: Uçağın hızının bileşenleri: \( 500 \cdot \cos(45°) = 353.55 \) km/saat (doğu) ve \( 500 \cdot \sin(45°) = 353.55 \) km/saat (kuzey). Rüzgarın doğu bileşeni eklendiğinde toplam doğu bileşeni \( 353.55 + 100 = 453.55 \) km/saat olur. Bileşke hız: \( \sqrt{453.55^2 + 353.55^2} \approx 575 \) km/saat. En yakın seçenek D'dir (600). Doğru cevap D'dir.
4. soru: Bir futbolcu, topa 20 m/s hızla ve yatayla 30° açı yapacak şekilde vuruyor. Topun yatay ve düşey hız bileşenleri sırasıyla kaç m/s'dir? (sin30°=0.5, cos30°≈0.87)
A) 10 - 17.4
B) 17.4 - 10
C) 20 - 0
D) 0 - 20
E) 15 - 15
Çözüm: Yatay hız bileşeni: \( 20 \cdot \cos(30°) \approx 17.4 \) m/s. Düşey hız bileşeni: \( 20 \cdot \sin(30°) = 10 \) m/s. Doğru cevap B'dir.
5. soru: Bir bisikletli, düz bir yolda 10 m/s hızla giderken, yan yoldan 6 m/s hızla bir araba bisikletlinin hareket yönüne dik olarak yaklaşıyor. Bisikletlinin arabaya göre hızının büyüklüğü kaç m/s'dir?
A) 4
B) 8
C) 10
D) 12
E) 16
Çözüm: Bisikletlinin arabaya göre hızı, iki hızın vektörel farkıdır. Pisagor teoremine göre: \( \sqrt{10^2 + 6^2} = \sqrt{100 + 36} = \sqrt{136} \approx 11.66 \) m/s. En yakın seçenek D'dir (12). Doğru cevap D'dir.
6. soru: Bir kayık, nehirde akıntıya karşı 8 m/s hızla ilerlerken, akıntı hızı 5 m/s'dir. Kayığın suya göre hızı kaç m/s'dir?
A) 3
B) 5
C) 8
D) 13
E) 15
Çözüm: Kayığın suya göre hızı, yere göre hızı ile akıntı hızının toplamıdır: \( 8 + 5 = 13 \) m/s. Doğru cevap D'dir.
7. soru: Bir uçak, kuzey yönünde 300 km/saat hızla uçarken, rüzgar batı yönünde 50 km/saat hızla esiyor. Uçağın yere göre hız vektörünün büyüklüğü kaç km/saat olur?
A) 250
B) 300
C) 304
D) 350
E) 400
Çözüm: Bileşke hız: \( \sqrt{300^2 + 50^2} = \sqrt{90000 + 2500} = \sqrt{92500} \approx 304 \) km/saat. Doğru cevap C'dir.
Anahtar Kelimeler: 9. sınıf vektörler test çöz, vektörlerin toplanması test soruları, yeni nesil fizik testleri, yazılı hazırlık testleri, kazanım kavrama testleri