Geçmişin İnşa Sürecinde Ünite Değerlendirme Test Çöz 9. Sınıf Tarih

9. sınıf Tarih dersinin "Geçmişin İnşa Süreci" ünitesi, tarihin ne olduğu ve nasıl bir bilim dalı olarak inşa edildiği üzerine temel bir giriş niteliğindedir. Bu ünite, öğrencilere tarihin yalnızca geçmiş olayların kronolojik bir listesi olmadığını, aksine kanıtların yorumlanması, kaynakların eleştirel analizi ve nesnel bir bakış açısıyla oluşturulmuş bir disiplin olduğunu kavratmayı amaçlar. Tarih yazımının metodolojisi ve geçmişi anlamlandırma sürecindeki yaklaşımlar bu bölümün odak noktasını oluşturur.

• Tarihin tanımı ve konusu
• Tarihin yararlandığı bilim dalları (coğrafya, arkeoloji, antropoloji vb.)
• Kaynak türleri: Yazılı ve yazısız kaynaklar, birincil ve ikincil kaynaklar
• Kaynakların tasnifi, tenkidi ve yorumlanması aşamaları
• Tarih yazıcılığının gelişimi (Hikâyeci, öğretici, kronik, sosyal bilimler yaklaşımı)
• Olay ve olgu kavramları arasındaki fark
• Tarihî olayların değerlendirilmesinde neden-sonuç ilişkisi
• Tarihî bilginin değişebilir ve yoruma açık olma özelliği

Çözümlü Örnek Test Soruları

1. soru: Tarih öğretmeni Sibel Hanım, sınıfında "Geçmişin İnşa Süreci" ünitesini işlerken öğrencilerine bir etkinlik yaptırır. Öğrencilerden, arkeolojik bir kazı alanında farklı katmanlarda bulunmuş $3$ farklı çömlek parçasını, bulundukları derinliklere göre ($-2$ metre, $-3.5$ metre ve $-1.8$ metre) tarihlendirmelerini ister. En derinde bulunan eser en eskidir. Buna göre, bu çömlek parçalarını en eski olandan en yeniye doğru sıralayınız.
A) $-2$ m, $-3.5$ m, $-1.8$ m
B) $-3.5$ m, $-2$ m, $-1.8$ m
C) $-1.8$ m, $-2$ m, $-3.5$ m
D) $-3.5$ m, $-1.8$ m, $-2$ m
Çözüm: Arkeolojide stratigrafi ilkesine göre, bir kazı alanında daha derinde bulunan bir eser, daha üstte bulunan bir esere göre daha eskidir. Sayı doğrusunda daha küçük (daha negatif) bir sayı, daha derin bir noktayı temsil eder. Derinlikler sayısal olarak karşılaştırıldığında: $-3.5 < -2 < -1.8$'dir. Bu nedenle en eski (en derin) çömlek $-3.5$ m, sonra $-2$ m ve en yeni (en yüzeydeki) çömlek ise $-1.8$ metredir. Doğru cevap: B

2. soru: Bir müze, yeni bir "Anadolu Medeniyetleri" sergisi için hazırlık yapmaktadır. Sergilenecek eserlerin hangi vitrinde duracağı, eserin yaşına göre belirlenecek ve yaşı $x$ yıl olan bir eserin vitrin numarası $\sqrt{x}$ formülüyle hesaplanacaktır. Buna göre, yaşları $64$, $144$ ve $225$ olan üç eser için hesaplanacak vitrin numaralarının toplamı kaçtır?
A) $31$
B) $35$
C) $37$
D) $41$
Çözüm: Vitrin numarası, eserin yaşının karekökü alınarak bulunur. Birinci eser: $\sqrt{64} = 8$. İkinci eser: $\sqrt{144} = 12$. Üçüncü eser: $\sqrt{225} = 15$. Bu vitrin numaralarının toplamı ise $8 + 12 + 15 = 35$ olur. Doğru cevap: B

3. soru: Tarih araştırmacısı Zeynep Hanım, incelediği bir el yazması belgenin yaşını karbon-14 testi ile ölçmüş ve belgenin başlangıçtaki karbon-14 miktarının $\frac{1}{8}$'ine düştüğünü tespit etmiştir. Karbon-14'ün yarı ömrü 5730 yıl olduğuna göre, bu el yazması belge yaklaşık kaç yaşındadır?
A) 11460
B) 17190
C) 22920
D) 28650
Çözüm: Radyoaktif maddelerin miktarı, her yarı ömürde bir öncekinin yarısına düşer. Başlangıç miktarı 1 olsun. 1 yarı ömür sonra: $\frac{1}{2}$, 2 yarı ömür sonra: $\frac{1}{4}$, 3 yarı ömür sonra: $\frac{1}{8}$ olur. Demek ki 3 yarı ömür geçmiştir. Bir yarı ömür 5730 yıl olduğuna göre, toplam yaş $3 \times 5730 = 17190$ yıldır. Doğru cevap: B

4. soru: Bir restorasyon ekibi, tarihi bir caminin yapım yılını belirlemeye çalışmaktadır. Caminin kitabesinde yazan rakamlar silinmiştir. Ekip, caminin duvarından aldığı bir tuğla örneğinin içerdiği "Lüminesans" tarihleme yöntemi sonucuna göre, tuğlanın pişirilme tarihinin günümüzden $8^{2} + 2^{5}$ yıl önce olduğunu bulmuştur. Buna göre, bu tuğla kaç yıl önce pişirilmiştir?
A) $64$
B) $80$
C) $96$
D) $100$
Çözüm: Verilen matematiksel ifadenin sonucu bulunmalıdır. $8^{2} = 64$ ve $2^{5} = 32$'dir. Bu iki sonucun toplamı $64 + 32 = 96$ yıl eder. Dolayısıyla tuğla 96 yıl önce pişirilmiştir. Doğru cevap: C

5. soru: Osmanlı arşivlerini inceleyen bir tarihçi, iki farklı belgeyle karşılaşır. İlk belge, $3$ yılda bir, ikinci belge ise $4$ yılda bir düzenli olarak hazırlanmıştır. Tarihçi, her iki belgenin de aynı anda hazırlandığı yılları işaretlemek istemektedir. İlk ortak belge hazırlama yılı 1923 olduğuna göre, bundan sonraki ilk ortak yıl aşağıdakilerden hangisidir?
A) 1935
B) 1936
C) 1940
D) 1944
Çözüm: İki farklı periyotla (3 ve 4 yıl) hazırlanan belgelerin aynı yıl hazırlandığı zamanlar, bu iki sayının katları olan, yani ortak katları olan yıllardır. 3 ve 4'ün en küçük ortak katı (EKOK) 12'dir. Bu, belgelerin her 12 yılda bir aynı yıl hazırlandığı anlamına gelir. İlk ortak yıl 1923 ise, bir sonraki ortak yıl $1923 + 12 = 1935$ yılıdır. Doğru cevap: A

Anahtar Kelimeler: 9. sınıf tarih test çöz, geçmişin inşa sürecinde testleri, ünite değerlendirme testleri, 9. sınıf yazılı hazırlık, yeni nesil tarih soruları