Ekonomik Faaliyetler ve Etkileri Testleri Çöz, Test Soruları 9. Sınıf

🌍 9. Sınıf Coğrafya Dersi 5. Ünite: Ekonomik Faaliyetler ve Etkileri

İnsanlar, temel ihtiyaçlarını karşılamak ve yaşam standartlarını yükseltmek için çeşitli ekonomik faaliyetlerde bulunur. Bu faaliyetler, doğal çevreyle sürekli bir etkileşim içindedir ve bulundukları bölgenin coğrafi özelliklerinden derinden etkilenir. Bu ünitede, insanların geçimlerini sağlamak için yaptıkları başlıca ekonomik faaliyet türlerini, bu faaliyetlerin nasıl bir coğrafi dağılış gösterdiğini ve hem doğal çevre hem de toplum üzerindeki güçlü etkilerini inceleyeceğiz.

📌 Ekonomik Faaliyetlerin Sınıflandırılması

Ekonomik faaliyetler, üretim biçimlerine ve hammaddelerin işleniş süreçlerine göre üç ana sektöre ayrılır:

• 🌾 Birincil Faaliyetler: Doğrudan doğal kaynaklardan yararlanılan faaliyetlerdir. Hammaddelerin üretildiği sektördür.
• 🏭 İkincil Faaliyetler: Birincil faaliyetlerden elde edilen ham maddelerin işlenip değerlendirildiği, yani sanayi sektörüdür.
• 💼 Üçüncül Faaliyetler: Mal ve hizmetlerin dağıtımı ile ilgili olan, üretim yapılmayan hizmet sektörüdür.

💡 Örnek: Bir çiftçinin buğday yetiştirmesi birincil, bu buğdayın un fabrikasında işlenmesi ikincil, unun markette satılması ise üçüncül ekonomik faaliyete girer.

🌾 Birincil Ekonomik Faaliyetler

Bu faaliyetler, doğrudan doğa ile iç içedir ve genellikle ilkel teknolojilerle yapılır. Gelişmemiş ülkelerde çalışan nüfusun büyük kısmı bu sektördedir.

• 👨‍🌾 Tarım: İklim, toprak ve su koşullarına bağlıdır.
• 🌲 Ormançılık: Yağış ve sıcaklık koşulları uygun olan bölgelerde yapılır.
• 🐄 Hayvancılık: Mera hayvancılığı, besi hayvancılığı gibi çeşitleri vardır.
• 🎣 Balıkçılık: Deniz ve iç suların varlığı ile gelişmiştir.
• ⛏️ Madencilik: Yer altı kaynaklarının çıkarılmasıdır.

💡 Örnek: Türkiye'de Karadeniz kıyılarında çay tarımının yapılması, bölgenin bol yağışlı ve yumuşak iklim koşulları sayesindedir.

🏭 İkincil Ekonomik Faaliyetler (Sanayi)

Sanayi, ham maddeleri işleyerek yeni ve kullanılabilir ürünler elde etme sürecidir. Sanayinin gelişmesi için bazı koşullar gereklidir:

• 💧 Hammadde: Üretimin temel girdisidir.
• ⚡ Enerji Kaynakları: Fabrikaların çalışması için gereklidir.
• 👨‍💼 İş Gücü: Nitelikli ve ucuz iş gücü sanayiyi destekler.
• 🛣️ Ulaşım: Hammadde ve ürünlerin taşınması için gelişmiş ulaşım ağı şarttır.
• 🏦 Sermaye: Fabrika kurmak ve teknoloji almak için yatırım gerekir.

💡 Örnek: Zonguldak'ta taş kömürü madeninin varlığı, bölgede demir-çelik sanayisinin gelişmesine öncülük etmiştir.

💼 Üçüncül Ekonomik Faaliyetler (Hizmet Sektörü)

Bu sektörde fiziksel bir ürün üretilmez, bunun yerine insanlara çeşitli hizmetler sunulur. Gelişmiş ülkelerde çalışan nüfusun en büyük kısmı bu sektördedir.

• 🏥 Sağlık Hizmetleri: Doktor, hemşire, hastane.
• 🎓 Eğitim Hizmetleri: Öğretmen, okul, üniversite.
• 🏛️ Yönetim Hizmetleri: Memur, belediye çalışanı.
• 🚌 Ulaştırma Hizmetleri: Şoför, pilot, kaptan.
• 🏨 Turizm Hizmetleri: Otel çalışanı, rehber.
• 💻 Bilişim Hizmetleri: Yazılımcı, teknik servis.

💡 Örnek: Antalya'nın iklimi, tarihi ve doğal güzellikleri, bölgede turizm (üçüncül faaliyet) sektörünün çok gelişmesine neden olmuştur.

🔄 Ekonomik Gelişmişlik ve Sektörel Dağılım

Bir ülkenin gelişmişlik düzeyi, çalışan nüfusun ekonomik faaliyet kollarına dağılımından anlaşılabilir.

• ⬇️ Gelişmemiş Ülkeler: Çalışan nüfusun büyük çoğunluğu birincil sektördedir.
• ➡️ Gelişmekte Olan Ülkeler: Çalışan nüfus önce ikincil sektöre, sonra üçüncül sektöre kayar.
• ⬆️ Gelişmiş Ülkeler: Çalışan nüfusun büyük çoğunluğu (%70'in üzerinde) üçüncül sektördedir.

⚠️ Ekonomik Faaliyetlerin Çevreye Etkileri

İnsan faaliyetleri, doğal çevre üzerinde hem olumlu hem de olumsuz etkiler bırakır.

• 🌫️ Hava Kirliliği: Sanayi tesisleri ve fosil yakıt kullanımı havanın kalitesini düşürür.
• 💧 Su Kirliliği: Sanayi atıkları ve tarımda kullanılan kimyasallar suları kirletir.
• 🌲 Ormanların Yok Edilmesi: Tarım alanı açmak veya yerleşim kurmak için ormanlar kesilir.
• 🏔️ Erozyon: Yanlış arazi kullanımı toprağın verimli üst tabakasının kaybolmasına neden olur.
• 🦌 Biyoçeşitliliğin Azalması: Doğal yaşam alanlarının tahribi canlı türlerini tehdit eder.

💡 Örnek: Termik santrallerden çıkan kükürtdioksit gazı asit yağmurlarına neden olarak ormanlara ve tarihi yapılara zarar verebilir.