Hücre Zarından Madde Geçişleri Test Çöz 9. Sınıf Difüzyon, Ozmos Testleri
Hücre zarı, canlılığın devamı için madde alışverişini düzenleyen seçici geçirgen bir yapıdır. Bu zar üzerinden maddelerin taşınması pasif ve aktif süreçlerle gerçekleşir. Difüzyon, moleküllerin yoğunluk farkına bağlı olarak enerji harcanmadan geçişidir. Ozmos ise su moleküllerinin yarı geçirgen zar üzerinden hareketidir. Bu mekanizmalar, hücrenin iç ve dış ortam dengesini korumasını sağlar.
- Difüzyon: Moleküllerin yüksek yoğunluktan düşük yoğunluğa geçişi (enerji gerektirmez).
- Ozmos: Suyun çok olduğu yerden az olduğu yere geçişi (yarı geçirgen zar şart).
- Pasif taşıma: ATP harcanmadan gerçekleşen (difüzyon, ozmos, kolaylaştırılmış difüzyon).
- Aktif taşıma: ATP kullanılarak madde taşınması (yoğunluk farkına karşı).
- Kolaylaştırılmış difüzyon: Taşıyıcı proteinlerle hızlandırılan pasif geçiş.
- İzotonik, hipertonik ve hipotonik çözeltilerde hücrenin davranış farkları.
Çözümlü Örnek Test Soruları
1. soru: Ayşe, laboratuvarda hücre zarından madde geçişleriyle ilgili bir deney yapıyor. İki farklı ortam hazırlıyor: Birinci ortamda hücreler yoğun şeker çözeltisi içinde, ikinci ortamda ise saf su içinde bekletiliyor. Bir süre sonra hücrelerin birinde büzülme, diğerinde şişme gözlemliyor. Bu gözlemlere göre aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) Yoğun şeker çözeltisindeki hücreler ozmozla su kaybeder.
B) Saf sudaki hücreler difüzyonla şeker kazanır.
C) Her iki ortamda da hücreler aktif taşıma yapar.
D) Hücrelerin ikisinde de madde geçişi durmuştur.
E) Şeker çözeltisindeki hücreler şişer, saf sudakiler büzülür.
Çözüm: Yoğun şeker çözeltisindeki hücreler ozmozla su kaybeder ve büzülür. Saf sudaki hücreler ise su alarak şişer. Doğru cevap A'dır.
2. soru: Bir öğrenci, hücre zarından madde geçişlerini anlamak için bir deney tasarlıyor. İki farklı hücreyi, biri glikozlu diğeri proteinli ortama koyuyor. Glikozlu ortamdaki hücrede madde geçişi hızlı, proteinli ortamdaki hücrede ise yavaş gerçekleşiyor. Bu durumun nedeni aşağıdakilerden hangisi olabilir?
A) Proteinlerin büyük moleküllü olması ve zardan geçememesi
B) Glikozun aktif taşıma ile taşınması
C) Hücre zarının proteinleri sevmemesi
D) Proteinlerin hücre zarını tıkaması
E) Glikozun hücre zarını eritmesi
Çözüm: Proteinler büyük moleküllü olduğu için hücre zarından kolay geçemez, glikoz ise küçük moleküllü olduğu için difüzyonla hızlı geçer. Doğru cevap A'dır.
3. soru: Bir doktor, hastasına serum verirken serumun içindeki tuz oranının hücre sitoplazmasındaki tuz oranıyla aynı olduğunu söylüyor. Bunun nedeni aşağıdakilerden hangisi olabilir?
A) Hücrelerin patlamasını engellemek
B) Hücrelerin büzülmesini sağlamak
C) Aktif taşımayı hızlandırmak
D) Difüzyonu durdurmak
E) Hücre zarını kalınlaştırmak
Çözüm: Serumun izotonik olması, hücrelerin su alıp vermesini engelleyerek patlama veya büzülmeyi önler. Doğru cevap A'dır.
4. soru: Bir bitki hücresi turgor durumundayken aşağıdakilerden hangisi gerçekleşmez?
A) Hücre zarının hücre çeperine bastırması
B) Hücre içi su miktarının artması
C) Ozmotik basıncın artması
D) Hücrenin büzülmesi
E) Hücrenin dik durması
Çözüm: Turgor durumunda hücre su alarak şişer, büzülme gerçekleşmez. Doğru cevap D'dir.
5. soru: Bir öğrenci, hücre zarından madde geçişlerini gözlemlemek için bir deney yapıyor. İki farklı hücreyi, biri oksijenli diğeri oksijensiz ortama koyuyor. Oksijenli ortamdaki hücrede madde geçişi daha hızlı gerçekleşiyor. Bu durumun nedeni aşağıdakilerden hangisi olabilir?
A) Oksijenin aktif taşımayı hızlandırması
B) Oksijensiz ortamda difüzyonun durması
C) Oksijenin hücre zarını inceltmesi
D) Oksijensiz ortamda enerji üretilememesi
E) Oksijenin hücreyi şişirmesi
Çözüm: Oksijen, aktif taşıma için gerekli olan ATP üretimini sağlar. Oksijensiz ortamda enerji üretilemez ve madde geçişi yavaşlar. Doğru cevap D'dir.
Anahtar Kelimeler: 9. sınıf hücre zarı test çöz, difüzyon ozmos test soruları, hücre zarı madde geçişleri testi, yeni nesil biyoloji testleri, yazılı hazırlık test soruları