Vektörlerin Bileşenlerine Ayrılması Test Çöz 9. Sınıf Fizik

9. sınıf Fizik dersinde vektörlerin bileşenlerine ayrılması, temel bir konudur ve fiziksel büyüklüklerin analizinde büyük önem taşır. Vektörler, hem büyüklük hem de yön içeren niceliklerdir ve bu özellikleriyle skalerlerden ayrılır. Bileşenlerine ayrılma işlemi, bir vektörün dik eksenler üzerindeki izdüşümlerini bulmayı içerir. Bu yöntem, karmaşık problemleri basitleştirerek çözümü kolaylaştırır. Özellikle kuvvet, hız ve ivme gibi vektörel büyüklüklerin analizinde sıkça kullanılır.

• Vektörler, büyüklük ve yön ile tanımlanan fiziksel niceliklerdir.
• Bir vektör, x ve y eksenleri üzerinde bileşenlerine ayrılabilir.
• Bileşenler, vektörün dik izdüşümleriyle hesaplanır.
• Bileşenler bulunurken trigonometrik fonksiyonlar (sinüs, kosinüs) kullanılır.
• Vektörün bileşenleri, orijinal vektörün etkisini aynı şekilde temsil eder.
• Bileşenler birleştirilerek orijinal vektör yeniden oluşturulabilir.

Çözümlü Örnek Test Soruları

1. soru: Bir uçak, 300 km/sa hızla kuzeydoğu yönünde hareket ediyor. Uçağın hız vektörünün kuzey ve doğu bileşenleri kaç km/sa'dir? (sin45°=cos45°≈0,7)
A) Kuzey: 150, Doğu: 150
B) Kuzey: 210, Doğu: 210
C) Kuzey: 200, Doğu: 100
D) Kuzey: 100, Doğu: 200
E) Kuzey: 180, Doğu: 120
Çözüm: Kuzeydoğu yönü 45° açıyla hem kuzey hem doğu bileşenleri eşittir. 300 x 0,7 = 210 km/sa. Doğru cevap B'dir.

2. soru: Bir kayıkçı, nehirde 5 m/s hızla dik olarak karşı kıyıya geçmeye çalışıyor. Nehirin akış hızı 12 m/s olduğuna göre, kayıkçının bileşke hızının büyüklüğü kaç m/s'dir?
A) 7
B) 10
C) 13
D) 15
E) 17
Çözüm: Dik bileşenler olduğu için Pisagor teoremi uygulanır: √(5²+12²)=13 m/s. Doğru cevap C'dir.

3. soru: Bir futbolcu, topa 50 N'luk bir kuvvet uygulayarak topu yatayla 37° açı yapacak şekilde şut çekiyor. Kuvvetin yatay ve düşey bileşenleri kaç N'dir? (sin37°=0,6; cos37°=0,8)
A) Yatay: 30, Düşey: 40
B) Yatay: 40, Düşey: 30
C) Yatay: 25, Düşey: 25
D) Yatay: 35, Düşey: 15
E) Yatay: 20, Düşey: 30
Çözüm: Yatay bileşen: 50x0,8=40 N, Düşey bileşen: 50x0,6=30 N. Doğru cevap B'dir.

4. soru: Bir dağcı, 100 metre uzunluğundaki bir ipi kullanarak 60° eğimli bir yamaçta tırmanıyor. Dağcının yatayda ve düşeyde aldığı mesafeler kaç metredir? (sin60°≈0,87; cos60°=0,5)
A) Yatay: 50, Düşey: 87
B) Yatay: 87, Düşey: 50
C) Yatay: 60, Düşey: 80
D) Yatay: 30, Düşey: 90
E) Yatay: 70, Düşey: 70
Çözüm: Yatay mesafe: 100xcos60°=50 m, Düşey mesafe: 100xsin60°≈87 m. Doğru cevap A'dir.

Anahtar Kelimeler: 9. sınıf vektörler test çöz, vektörlerin bileşenleri test soruları, fizik kazanım testleri, yeni nesil vektör soruları, yazılı hazırlık testleri