Gökyüzündeki Komşularımız ve Biz Ünite Değerlendirme Test Çöz 5. Sınıf Fen Bilimleri
5. Sınıf Fen Bilimleri dersinin bu ünitesi, Dünya'nın evrendeki yerini ve onu çevreleyen gök cisimlerini keşfetmeye yöneliktir. Öğrenciler, Güneş Sistemi'mizin merkezindeki yıldızımız Güneş'i, onun etrafındaki yörüngelerde dolanan gezegenleri ve diğer gök cisimlerini tanır. Bu komşularımızın temel özellikleri, birbirleriyle ve Dünya'mızla olan ilişkileri, uzayı anlama yolculuğumuzun ilk adımlarını oluşturur.
- Güneş Sistemi'nin yapısı ve merkezinde yer alan Güneş'in özellikleri
- Gezegenlerin temel özellikleri ve Güneş'e olan uzaklık sırasına göre isimleri
- Dünya'nın uydusu Ay'ın özellikleri ve evreleri
- Yapay uyduların ne olduğu ve günlük yaşamdaki kullanım alanları
- Gök taşı, meteor ve gök taşı yağmuru kavramları
- Yıldızların ve takımyıldızların temel özellikleri
- Gök bilimci (astronom) ve teleskopun önemi
Çözümlü Örnek Test Soruları
1. soru: Ayşe, teleskobuyla Ay'ı gözlemlerken Ay'ın hep aynı yüzünü gördüğünü fark ediyor. Bunun nedenini araştıran Ayşe, Ay'ın kendi etrafında dönüş süresi ile Dünya etrafındaki dolanım süresinin eşit olduğunu öğreniyor. Bu bilgiden yola çıkarak, Ay'ın kendi etrafında bir tam dönüş yapması için geçen süre aşağıdakilerden hangisidir?
A) 24 saat
B) 365 gün 6 saat
C) 29,5 gün
D) 1 yıl
Çözüm: Ay'ın Dünya etrafındaki dolanım süresi ile kendi etrafındaki dönüş süresi eşittir ve bu süre yaklaşık 29,5 gündür. Bu senkronize dönüş nedeniyle Dünya'dan Ay'ın hep aynı yüzünü görürüz. Doğru cevap: C
2. soru: Bir uzay meraklısı olan Kerem, evinin balkonundan gökyüzünü inceliyor. Gece boyunca yıldızların doğudan batıya doğru hareket ettiğini gözlemliyor. Aynı gece, Kutup Yıldızı'nın ise hemen hemen sabit bir noktada kaldığını fark ediyor. Kerem'in bu gözlemi, aşağıdaki astronomik olaylardan hangisini kanıtlar niteliktedir?
A) Dünya'nın Güneş etrafında dolanmasını
B) Dünya'nın kendi etrafında dönmesini
C) Ay'ın Dünya etrafında dolanmasını
D) Mevsimlerin oluşumunu
Çözüm: Yıldızların günlük hareketi (doğudan batıya kayması) ve Kutup Yııldızı'nın sabit kalması, Dünya'nın kendi ekseni etrafında batıdan doğuya doğru dönüşünden kaynaklanır. Bu gözlem, Dünya'nın kendi etrafında döndüğünün bir kanıtıdır. Doğru cevap: B
3. soru: Bir öğrenci, Güneş tutulması modeli yapmak için el feneri (Güneş), tenis topu (Dünya) ve pinpon topu (Ay) kullanıyor. Modeli doğru bir şekilde kurmak için pinpon topunun, el feneri ile tenis topu arasında hangi konumda olması gerekir? Ayrıca, bu tutulma türü sırasında Dünya'daki gözlemcilerden hangileri bu olayı gözlemleyebilir?
A) Pinpon topu tenis topunun arkasında olmalıdır. Tüm Dünya'daki gözlemciler görür.
B) Pinpon topu el feneri ile tenis topu arasında olmalıdır. Sadece tam gölge konisindeki gözlemciler görür.
C) Pinpon topu tenis topunun yan tarafında olmalıdır. Tüm Dünya'daki gözlemciler görür.
D) Pinpon topu el fenerinin arkasında olmalıdır. Sadece yarı gölge konisindeki gözlemciler görür.
Çözüm: Güneş tutulması, Ay'ın Güneş ile Dünya arasına girmesiyle olur. Bu nedenle pinpon topu (Ay) el feneri (Güneş) ile tenis topu (Dünya) arasında olmalıdır. Ay'ın gölgesi Dünya üzerine düşer ve bu gölgenin tam olarak düştüğü (tam gölge konisi) dar bir bölgedeki gözlemciler tam tutulmayı gözlemleyebilir. Doğru cevap: B
4. soru: Bir grup öğrenci, Güneş Sistemi'ndeki gezegenlerin büyüklüklerini ve Güneş'e olan uzaklıklarını temsil eden bir model yapıyor. Modelde Güneş'i çapı 100 cm olan bir top, Dünya'yı ise çapı 1 cm olan bir boncuk olarak seçiyorlar. Bu modele göre, Dünya ile Güneş arasındaki gerçek ortalama mesafe 150 milyon km olduğuna göre, modeldeki boncuk (Dünya), topun (Güneş) yaklaşık kaç metre uzağına yerleştirilmelidir? (Güneş'in çapı Dünya'nın çapının yaklaşık 100 katıdır.)
A) 1 metre
B) 10 metre
C) 100 metre
D) 1000 metre
Çözüm: Ölçek hesaplaması yapılmalıdır. Gerçekte Güneş'in çapı, Dünya'nın çapının ~100 katıdır. Modelde bu oran korunmuş (100 cm / 1 cm = 100). Uzaklık oranı da aynı ölçekte olmalıdır. Gerçek uzaklık 150.000.000 km'dir. Güneş'in gerçek çapı ~1.400.000 km kabul edilirse, uzaklık/çap oranı ~107'dir ($\frac{150.000.000}{1.400.000} \approx 107$). Modelde Güneş'in çapı 100 cm (1 m) olduğuna göre, model uzaklık = 1 m 107 ≈ 107 metre olur. Bu değer 100 metre seçeneğine en yakındır. Doğru cevap: C
Anahtar Kelimeler: 5. sınıf gökyüzündeki komşularımız test çöz, ünite değerlendirme testleri, 5. sınıf fen bilimleri test soruları, yazılı hazırlık testi, yeni müfredat kazanım testleri