Maddelerin Tanecikli, Boşluklu ve Hareketli Yapısı Test Çöz 5. Sınıf Fen Bilimleri

5. sınıf Fen Bilimleri dersinde "Maddelerin Tanecikli, Boşluklu ve Hareketli Yapısı" konusu, maddenin temel özelliklerini anlamamızı sağlar. Bu konuda maddelerin atom ve moleküllerden oluştuğunu, aralarında boşluklar bulunduğunu ve sürekli hareket halinde olduklarını öğreniriz. Katı, sıvı ve gazların tanecikli yapılarındaki farklılıklar, maddenin halleri arasındaki geçişleri açıklar. Bu temel bilgiler, günlük hayatta karşılaştığımız birçok olayın sebebini kavramamıza yardımcı olur.

• Madde, gözle görülemeyecek kadar küçük taneciklerden (atom/molekül) oluşur.
• Tanecikler arasında boşluklar bulunur; gazlarda en fazla, katılarda en azdır.
• Tanecikler sürekli hareket halindedir (Brown hareketi).
• Katılarda tanecikler düzenli ve sıkı, sıvılarda düzensiz ve yakın, gazlarda ise dağınıktır.
• Isı alan maddelerin tanecikleri hızlanır, aralarındaki boşluk artar.
• Maddenin hal değişimi, taneciklerin hareket ve düzenindeki değişimle açıklanır.
• Basınç ve sıcaklık, taneciklerin hareketini ve boşluk miktarını etkiler.

Çözümlü Örnek Test Soruları

1. soru: Ayşe, annesinin mutfağında şeker ve tuzu karıştırdı. Daha sonra bu karışımı suda çözdü. Ayşe'nin gözlemlediği bu olayla ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) Şeker ve tuz tanecikleri suda hareket etmez.
B) Şeker ve tuz tanecikleri suda çözünürken aralarında boşluklar oluşur.
C) Şeker ve tuz tanecikleri suda çözünmez, sadece dibe çöker.
D) Şeker ve tuz tanecikleri suda çözünürken taneciklerin hareketi durur.
Çözüm: Şeker ve tuz tanecikleri suda çözündüğünde tanecikler arasında boşluklar oluşur ve tanecikler hareket eder. Doğru cevap B'dir.

2. soru: Mehmet, bir deneyde buzun erimesini gözlemliyor. Buz erirken taneciklerin davranışı ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) Buz erirken tanecikler arasındaki boşluk azalır.
B) Buz erirken taneciklerin hareketi yavaşlar.
C) Buz erirken tanecikler arasındaki boşluk artar ve hareket hızlanır.
D) Buz erirken taneciklerin şekli değişmez ve hareket etmez.
Çözüm: Buz erirken tanecikler arasındaki boşluk artar ve hareket hızlanır. Doğru cevap C'dir.

3. soru: Elif, bir şişeye kolonya döküyor ve kapağını kapatıyor. Bir süre sonra kolonyanın kokusunu her yerden alabiliyor. Bu durumun nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A) Kolonya tanecikleri hareketsizdir.
B) Kolonya tanecikleri arasında boşluk yoktur.
C) Kolonya tanecikleri hareket ederek yayılır.
D) Kolonya tanecikleri sadece sıvı halde yayılır.
Çözüm: Kolonya tanecikleri hareket ederek yayılır ve bu nedenle kokusu her yerden alınabilir. Doğru cevap C'dir.

4. soru: Can, bir bardak sıcak çayın içine şeker atıyor ve karıştırıyor. Şekerin çabucak çözündüğünü fark ediyor. Bu durumun nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A) Sıcaklık arttıkça taneciklerin hareketi yavaşlar.
B) Sıcaklık arttıkça taneciklerin hareketi hızlanır ve çözünme kolaylaşır.
C) Sıcaklık taneciklerin hareketini etkilemez.
D) Sıcaklık arttıkça tanecikler arasındaki boşluk azalır.
Çözüm: Sıcaklık arttıkça taneciklerin hareketi hızlanır ve çözünme kolaylaşır. Doğru cevap B'dir.

5. soru: Zeynep, bir balonu şişirip ağzını sıkıca bağlıyor. Bir süre sonra balonun küçüldüğünü fark ediyor. Bu durumun nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A) Balonun içindeki hava tanecikleri hareket etmez.
B) Balonun içindeki hava tanecikleri arasındaki boşluk artar.
C) Balonun içindeki hava tanecikleri balonun yüzeyinden dışarı çıkar.
D) Balonun içindeki hava tanecikleri birbirine yapışır.
Çözüm: Balonun içindeki hava tanecikleri balonun yüzeyinden dışarı çıkar ve bu nedenle balon küçülür. Doğru cevap C'dir.

Anahtar Kelimeler: 5. sınıf maddelerin tanecikli yapısı test çöz, boşluklu ve hareketli yapı test soruları, yazılı hazırlık testleri, kazanım testleri 5. sınıf, yeni nesil fen testleri