Işığın Yayılması Test Çöz 5. Sınıf Fen Bilimleri Soruları Cevapları

Işığın yayılması, 5. sınıf Fen Bilimleri dersinin temel konularından biridir. Bu konuda öğrenciler, ışığın nasıl hareket ettiğini, doğrusal yolla yayıldığını ve farklı ortamlardaki davranışlarını öğrenirler. Işık kaynakları, saydam, yarı saydam ve opak maddelerle etkileşimi gibi temel kavramlar üzerinde durulur. Konu, günlük hayatta karşılaşılan pek çok olayın anlaşılmasına yardımcı olur ve bilimsel düşünme becerilerini geliştirir.

• Işık doğrusal bir yol izleyerek yayılır.
• Işık kaynakları doğal (güneş) ve yapay (ampul) olarak ikiye ayrılır.
• Saydam maddeler (cam) ışığı tamamen geçirir.
• Yarı saydam maddeler (buzlu cam) ışığı kısmen geçirir.
• Opak maddeler (tahta) ışığı geçirmez.
• Işık bir engelle karşılaştığında gölge oluşur.
• Işığın yansıması, pürüzsüz yüzeylerde düzgün, pürüzlü yüzeylerde dağınık olur.

Çözümlü Örnek Test Soruları

1. soru: Ayşe, el feneriyle duvara şekiller yapmak için feneri $30^\circ$ açıyla tutuyor. Fenerin ışığı düzgün yansıyorsa, duvarda oluşan aydınlık bölgenin şekli ve boyutu nasıl değişir?
A) Daire şeklinde büyür
B) Elips şeklinde küçülür
C) Üçgen şeklinde sabit kalır
D) Dikdörtgen şeklinde büyür
Çözüm: Işık eğik açıyla tutulduğunda yüzeyde elips şekilli ve daha büyük bir alan aydınlanır. Ancak açı arttıkça aydınlanan alanın boyutu küçülür. Doğru cevap: B

2. soru: Bir akvaryumdaki suyun derinliği $\sqrt{144}$ cm'dir. Suyun üzerine $45^\circ$ açıyla gelen ışık, tabanda kaç cm kayma yapar? (Işık hızı suda $2.25 \times 10^8$ m/s)
A) 6 cm
B) 12 cm
C) 18 cm
D) 24 cm
Çözüm: Snell Yasası ve trigonometri kullanılarak hesaplanır. Su derinliği 12 cm'dir ve kayma miktarı 12 cm bulunur. Doğru cevap: B

3. soru: Kare şeklindeki bir odanın köşesine yerleştirilen ışık kaynağı, duvarlarda $4$ m²'lik aydınlık alan oluşturuyor. Odanın bir kenarı $2\sqrt{2}$ m ise, ışık kaynağının yüksekliği kaç metredir?
A) 1
B) 1.5
C) 2
D) 2.5
Çözüm: Benzer üçgenler ve alan ilişkisi kullanılarak ışık kaynağının yüksekliği 2 m bulunur. Doğru cevap: C

4. soru: Bir güneş paneli, güneş ışınlarını $60^\circ$ açıyla alıyor. Panelin verimliliği $\frac{3}{4}$'e düşüyorsa, güneş ışınlarının geliş açısı kaç derece olmalıdır?
A) 30
B) 45
C) 60
D) 90
Çözüm: Verimlilik cosθ ile doğru orantılıdır. cos60°=0.5 olduğundan, $\frac{3}{4}$ verim için cosθ=0.75 olmalıdır (θ≈41°). En yakın seçenek 45°. Doğru cevap: B

5. soru: Bir sinema perdesine iki projektörden gelen ışıkların yolları eşit uzunlukta ($5$ m) ve aralarındaki açı $120^\circ$'dir. Işık şiddetleri oranı $\frac{I_1}{I_2} = 2^{1}$ ise, perdedeki toplam aydınlanma nasıl olur?
A) 3 kat artar
B) 2 kat artar
C) Değişmez
D) Yarıya düşer
Çözüm: Işık şiddetleri vektörel toplanır. Kosinüs teoremine göre $I_{toplam} = \sqrt{I_1^2 + I_2^2 + 2I_1I_2cos120°} = I_1$ olur. $I_1=2I_2$ olduğundan toplam şiddet 2 kat artar. Doğru cevap: B

6. soru: Kırılma indisi $n=\frac{4}{3}$ olan suya $53^\circ$ açıyla giren ışık, kaç derecelik açıyla kırılır? (sin53°≈0.8)
A) 30
B) 37
C) 45
D) 53
Çözüm: Snell Yasası: $1\cdot sin53° = \frac{4}{3}\cdot sinr$. $0.8 = \frac{4}{3}sinr$ → $sinr=0.6$ → $r≈37°$. Doğru cevap: B

7. soru: Bir prizmada kırılan ışığın sapma açısı, prizma açısının $\frac{2}{5}$'i kadardır. Prizmanın kırılma indisi $n=1.6$ ise, gelen ışının açısı kaç derecedir?
A) 20
B) 30
C) 40
D) 50
Çözüm: Sapma açısı δ=A(n-1) formülüyle bulunur. δ=$\frac{2}{5}A$ ve n=1.6 verilirse, $\frac{2}{5}A=A(0.6)$ → gelen açı 30° bulunur. Doğru cevap: B

Anahtar Kelimeler: 5. sınıf ışığın yayılması test çöz, yeni nesil fen testleri, ışığın yayılması kazanım testleri, 5. sınıf fen bilimleri test soruları, yazılı hazırlık testleri