Evimiz Dünya Test Çöz 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Çözümlü Testler Cevapları

📚 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersi 2. Ünite: Evimiz Dünya

Dünya, hepimizin paylaştığı büyük ve ortak bir evdir. Bu ünitede, içinde yaşadığımız bu muhteşem gezegeni daha yakından tanıyacak, onun fiziksel özelliklerini, iklimlerini ve insanların bu doğal ortamla nasıl bir ilişki içinde olduğunu öğreneceğiz. Dünyamızı tanımak, onu korumanın ve daha yaşanabilir bir yer haline getirmenin ilk adımıdır.

📌 Dünyamızın Şekli ve Hareketleri

Dünyamızın şekli ve hareketleri, yaşamımızı doğrudan etkileyen temel olgulardır.

• ✅ Geoit: Dünyamız kutuplardan basık, Ekvator'dan şişkin bir şekle sahiptir. Bu özel şekle geoit denir.
• ✅ Eksen ve Dönme: Dünya, kutuplardan geçen hayali bir çizgi olan eksen etrafında döner. Bu dönüşe günlük hareket denir ve gece ile gündüz oluşur.
• ✅ Yıllık Hareket: Dünya, Güneş'in etrafında da belirli bir yörüngede dolanır. Buna yıllık hareket denir ve mevsimler meydana gelir.

💡 Örnek: Dünya kendi ekseni etrafında dönmeseydi, bir taraf sürekli gündüz, diğer taraf ise sürekli gece olurdu. Bu da yaşamı çok zorlaştırırdı.

➡️ Paralel ve Meridyenler

Dünya üzerindeki bir yeri kesin olarak belirleyebilmek için hayali çizgiler kullanırız.

• 👉 Paralel (Enlem): Ekvator'a paralel olarak doğu-batı yönünde uzanan hayali çizgilerdir. En önemlisi Ekvator'dur (0°). Kuzey ve güneye gidildikçe numaralar büyür.
• 👉 Meridyen (Boylam): Bir kutuptan diğer kutba uzanan hayali çizgilerdir. Başlangıç meridyeni Greenwich'tir (0°). Doğu ve batıya gidildikçe numaralar büyür.

Bir yerin enlem ve boylam değerlerine o yerin coğrafi koordinatları denir.

📌 İklim ve Hava Durumu

Bu iki kavram birbiriyle karıştırılır ama aynı şey değildir.

• ✅ Hava Durumu: Kısa süreli (bir günlük) atmosfer olaylarıdır. Örneğin, "Bugün İstanbul'da hava yağmurlu."
• ✅ İklim: Bir bölgede uzun yıllar (30-40 yıl) boyunca gözlemlenen ortalama hava olaylarıdır. Örneğin, "Akdeniz Bölgesi'nde yazlar sıcak ve kurak geçer."

Enlem (ekvatora uzaklık), yükselti ve denize uzaklık bir yerin iklimini belirleyen temel etkenlerdir.

💡 Örnek: Aynı enlemde olmasına rağmen Erzurum'un İzmir'den soğuk olmasının nedeni yükseltisinin fazla olmasıdır.

➡️ Dünya'nın İklim Bölgeleri

Dünya genelinde üç büyük iklim bölgesi vardır:

1. 👉 Sıcak İklimler: Ekvator ve çevresinde görülür. Sıcaklık yüksek, yağış boldur. (Örn: Ekvatoral İklim)
2. 👉 Ilıman İklimler: Orta kuşakta görülür. Dört mevsim belirgindir. (Örn: Akdeniz İklimi, Karasal İklim)
3. 👉 Soğuk İklimler: Kutup daireleri çevresinde ve yüksek dağlarda görülür. Sıcaklık düşüktür. (Örn: Tundra İklimi)

📌 Doğal Çevre ve İnsan

İnsanlar, yaşadıkları doğal çevreye uyum sağlar ve onu ihtiyaçları doğrultusunda değiştirir.

• ✅ Yerleşme: İnsanlar, su kaynaklarına yakın, tarıma uygun, iklimi elverişli yerlerde yerleşmeyi tercih eder.
• ✅ Ekonomik Faaliyetler: Bir bölgenin iklimi ve yeryüzü şekilleri, orada yapılan tarım, hayvancılık, sanayi ve turizm gibi faaliyetleri doğrudan etkiler.
• ✅ Kültür: İnsanların giyim tarzları, yedikleri yemekler, ev tipleri bile yaşadıkları doğal çevreye göre şekillenir.

💡 Örnek: Karadeniz Bölgesi'nin yağışlı iklimi, burada çay tarımının yapılmasına ve ahşap evlerin yaygın olmasına olanak sağlamıştır.